“Con người luôn luôn thiếu kiên nhẫn, nhưng Thiên Chúa không bao giờ vội vã!” Nikos Kazantzakis đã viết như vậy và chúng nhấn mạnh một sự thật quan trọng: Chúng ta cần phải kiên nhẫn, vô cùng kiên nhẫn, với Thiên Chúa. Chúng ta cần phải để mọi việc tỏ lộ đúng thời điểm của nó, đúng thời điểm của Thiên Chúa.
Nhìn vào lịch sử tôn giáo qua nhiều thế kỷ, chúng ta không thể không bị đánh động bởi sự thật rằng, dường như trước sự mất kiên nhẫn của chúng ta, Thiên Chúa vẫn giữ hạn định thời gian của Ngài. Kinh thánh thường ghi lai sự khắc khoải đến nản lòng, sự bất thành toàn, và sự mất kiên nhẫn của con người. Càng hiếm hơn nữa những lúc Thiên Chúa can thiệp trực tiếp và dứt khoát để giải quyết một căng thẳng cụ thể nào đó của con người. Chúng ta luôn luôn khao khát có Đấng thiên sai đến cất đi đau đớn và báo oán cho những áo bức, nhưng những lời cầu nguyện của chúng ta dường như rơi vào đôi tai điếc đặc.
Và chúng ta thấy trong Kinh thánh luôn luôn có tiếng kêu than đau đớn: Xin đến, lạy Chúa, xin hãy đến! Xin cứu chúng con! Chúng con còn phải chờ bao lâu nữa đây! Lúc nào, lạy Chúa, đến lúc nào! Tại sao không phải ngay bây giờ! Chúng con luôn luôn bồn chồn mất kiên nhẫn, nhưng Chúa lại không vội vã. Tại sao lại thế? Tại sao Chúa dường như hành động quá chậm trễ? Chẳng lẽ Chúa nhẫn tâm nhìn thống khổ của chúng con sao? Tại sao Chúa quá kiên nhẫn, quá thong thả trong dự định, trong khi chúng con ngập chìm trong thống khổ? Tại sao Chúa hành động quá chậm trễ trước sự xao xuyến của nhân loại?
Có những dòng trong văn học huyền bí Do Thái, với phép ẩn dụ, sẽ giúp giải đáp cho câu hỏi này: Tất cả mọi giọt nước mắt đưa Đấng Cứu Thế lại gần hơn! Dường như có một mối dây liên kết bên trong giữa nản lòng và khả năng hạ sinh Đấng thiên sai. Dường như Đấng thiên sai chỉ có thể được sinh ra sau một thời gian dài khắc khoải của con người. Tại sao lại thế?
Việc sinh nở của con người có thể giúp giải đáp câu hỏi này, thời kỳ thai nghén không thể vội vã, có một liên kết phối hợp giữa cơn đau của bà mẹ và sinh linh được chào đời. Việc sinh hạ Chúa Giêsu cũng thế. Mùa Vọng là tiến trình thai nghén không thể đẩy nhanh gấp gáp được. Những giọt nước mắt, nỗi đau, và một mùa dài cầu nguyện là điều cần thiết để tạo nên điều kiện cho dạng thai nghén sẽ đưa Đấng thiên sai đến thế giới của chúng ta. Tại sao lại thế? Vì tình yêu và sự sống thật sự chỉ có thể được sinh ra khi sự kiên nhẫn đau khổ lâu dài đã tạo được một không gian đúng hợp, một cung lòng trinh nữ, để từ đó sự cao cả siêu phàm được hạ sinh. Có lẽ hai ẩn dụ này có thể giúp chúng ta hiểu ra.
Gioan Thánh Giá đã cố gắng giải thích làm thế nào con người phát triển được tình yêu tha nhân, ngài dùng hình ảnh khúc cây bùng cháy thành ngọn lửa trong lò. Khi khúc cây xanh được đặt vào lửa, nó không bùng cháy ngay lập tức. Trước hết, nó cần được làm khô. Sau một lúc lâu nằm trên lửa, nhựa chảy ra và dần dần khúc cây không còn xanh và ẩm nữa. Chỉ khi đạt đến nhiệt độ cháy, nó mới bắt lửa và cháy bùng thành ngọn. Nói theo cách ẩn dụ, trước khi khúc cây bùng cháy thành ngọn, nó phải trải qua một mùa vọng, một sự khô đi, một thời gian nản lòng và khắc khoải. Vậy, động lực để tình yêu thật sinh ra trong cuộc đời chúng ta cũng tiến hành như vậy.
Chúng ta có thể bắt lửa với tình yêu chỉ khi chúng ta, những khúc cây xanh ẩm và ích kỷ, được nung khô cho đủ. Và ngọn lửa làm cho chúng ta được nung khô chính là nỗi khát khao chưa trọn.
Pierre Teilhard de Chardin cho chúng ta một ẩn dụ khác, khi ông nói về một điều mà ông gọi là “tăng thêm nhiệt độ siêu linh của chúng ta.” Trong phòng thí nghiệm hóa học, có thể đặt hai chất trong cùng một ống nghiệm và chúng không phản ứng hợp lại với nhau. Những chất đó vẫn tách biệt, không hợp nhất với nhau được. Chỉ sau khi được nung đến một nhiệt độ đủ cao, chúng mới phản ứng hợp lại với nhau. Chúng ta cũng chẳng khác gì thế. Thường thì chỉ khi nhiệt độ siêu linh của chúng ta được tăng đủ, thì mới có phản ứng hợp nhất, chỉ khi nỗi khát khao chưa được đáp lại làm tăng nhiệt độ siêu linh của chúng ta đến mức đủ, thì chúng ta mới có thể chuyển hướng đến sự hòa hợp và hợp nhất. Nói đơn giản, đôi khi chúng ta phải được đẩy đến một cơn sốt cao qua những nản lòng và đau đớn, trước khi sẵn sàng lên đường ra khỏi thói ích kỷ của mình và để mình được đưa vào thông hiệp.
Thomas Halik đã từng nói, người vô thần đơn giản chỉ là một cách nói để nói về người nào không đủ kiên nhẫn với Thiên Chúa. Ông đúng. Thiên Chúa không bao giờ vội vã, và Ngài làm thế vì những lẽ phải. Đấng thiên sai chỉ có thể được sinh ra trong dạ đặc biệt, cụ thể là dạ kiên nhẫn và bằng lòng chờ đợi sao cho mọi sự xảy đến theo hạn định của Thiên Chúa, chứ không phải của chúng ta.
Do đó, theo lý thuyết thì, tất cả mọi giọt lệ sẽ đưa Đấng thiên sai đến gần hơn. Đây không phải là bí ẩn không thể hiểu nổi. Tất cả mọi nản lòng sẽ khiến chúng ta sẵn sàng hơn để yêu thương. Tất cả mọi giọt lệ sẽ khiến chúng ta sẵn sàng hơn để tha thứ. Tất cả mọi mối đau lòng sẽ khiến chúng ta sẵn sàng hơn để tránh xa những tách biệt. Tất cả khát khao chưa trọn sẽ dẫn dắt chúng ta đến với một lời cầu nguyện sâu đậm hơn và chân thành hơn. Và tất cả mọi bứt rứt đau đớn hướng đến một sự thành toàn vốn dường như luôn né tránh chúng ta, nỗi bứt rứt đó sẽ khiến chúng ta đủ nóng nảy để cháy bùng thành ngọn lửa tình yêu.
Và tôi xin đưa thêm một hình ảnh nữa: Khi xác thịt oằn lên rên xiết, sự sống thần linh sẽ đến!
፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨
Every Tear Bring the Messiah Close
፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨ ፨
“People are always impatient, but God is never in a hurry!” Nikos Kazantzakis wrote those words and they highlight an important truth: We need to be patient, infinitely patient, with God. We need to let things unfold in their proper time, God’s time.
Looking at religious history through the centuries, we cannot help but be struck by the fact that God seemingly takes his time in the face of our impatience. Our scriptures are often a record of frustrated desire, of non-fulfillment, and of human impatience. It’s more the exception when God intervenes directly and decisively to resolve a particular human tension. We are always longing for a messiah to take away our pain and to avenge oppression, but mostly those prayers seem to fall on deaf ears.
And so we see in scripture the constant, painful cry: Come, Lord, come! Save us! How much longer must we wait? When, Lord, when? Why not now? We are forever impatient, but God refuses to be hurried. Why? Why is God, seemingly, so slow to act? Is God callous to our suffering? Why is God so patient, so plodding in his plan, when we’re suffering so deeply? Why is God so excruciatingly slow to act in the face of human impatience?
There’s a line in Jewish apocalyptic literature, which metaphorically, helps answer this question: Every tear brings the messiah closer! There is, it would seem, an intrinsic connection between frustration and the possibility of a messiah being born. It seems that messiahs can only be born after a long period of human yearning. Why?
Human birth already helps answer that question, gestation cannot be hurried and there is an organic connection between the pain a mother experiences in childbirth and the delivery of a new life. And that’s also true of Jesus’ birth. Advent is a gestation process that cannot be rushed. Tears, pain, and a long season of prayer are needed to create the conditions for the kind of pregnancy that brings forth a messiah into our world. Why? Because the real love and life can only be born when a long-suffering patience has created the correct space, the virginal womb, within which the sublime can be born. Perhaps a couple of metaphors can help us understand this.
John of the Cross, in trying to explicate how a person comes to be enflamed in altruistic love, uses the image of a log bursting into flame in a fireplace. When a green log is placed in a fire, it doesn’t start to burn immediately. It first needs to be dried out. Thus, for a long time, it lies in the fire and sizzles, its greenness and dampness slowly drying out. Only when it reaches kindling temperature can it ignite and burst into flame. Speaking metaphorically, before a log can burst into flame, it needs to pass through a certain advent, a certain drying out, a period of frustration and yearning. So, too, the dynamics of how real love is born in our lives. We can ignite into love only when we, selfish, green, damp logs, have sizzled sufficiently. And the fire that makes us sizzle is unfulfilled desire.
Pierre Teilhard de Chardin offers a second metaphor here when he speaks of something he calls “the raising of our psychic temperature.” In a chemistry laboratory it’s possible to place two elements in the same test tube and not get fusion. The elements remain separate, refusing to unite. It is only after they are heated to a higher temperature that they unite. We’re no different. Often it’s only when our psychic temperature is raised sufficiently that there’s fusion, that is, it’s only when unrequited longing has raised our psychic temperature sufficiently that we can move towards reconciliation and union. Simply put, sometimes we have to be brought to a high fever through frustration and pain before we are willing to let go of our selfishness and let ourselves be drawn into community.
Thomas Halik once commented that an atheist is simply another term for someone who doesn’t have enough patience with God. He’s right. God is never in a hurry, and for good reason. Messiahs can only be born inside a particular kind of womb, namely, one within which there’s enough patience and willingness to wait so as to let things happen on God’s terms, not ours.
Hence, ideally, every tear should bring the messiah closer. This isn’t an unfathomable mystery: Every frustration should, ideally, make us more ready to love. Every tear should, ideally, make us more ready to forgive. Every heartache should, ideally, make us more ready to let go of some of our separateness. Every unfulfilled longing should, ideally, lead us into a deeper and more sincere prayer. And all of our pained impatience for a consummation that seems to forever elude us should, ideally, makes us feverish enough to burst into love’s flame.
To offer yet another image: It is with much groaning of the flesh that the life of the spirit is brought forth!